Upadłość konsumencka – sytuacja byłego przedsiębiorcy

​Upadłość konsumencka to szansa na wyjście z zadłużenia. Z rozwiązania mogą skorzystać również byli przedsiębiorcy – osoby, które zakończyły prowadzenie działalności gospodarczej.

Upadłość konsumencką mogą ogłosić osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, które z różnych przyczyn stały się niewypłacalne. Brak możliwości regulowania zobowiązań, trudna sytuacja majątkowa – są to poważne problemy, które ciężko samodzielnie rozwiązać. Czasem nawet mimo ograniczenia wydatków, zmiany warunków spłaty kredytu, niemożliwe jest poradzenie sobie z zadłużeniem. Czy upadłość konsumencką mogą ogłosić byli przedsiębiorcy? Jak kształtuje się ich sytuacja? Czy sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej byłego przedsiębiorcy?

Posiadanie statusu konsumenta warunkiem ogłoszenia upadłości konsumenckiej

Upadłość konsumencka to skomplikowana procedura, składająca się z kilku etapów. Wyróżnić można dwa podstawowe warunki ogłoszenia upadłości konsumenckiej – status konsumenta oraz stan niewypłacalności.

Konsumentem jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej. Natomiast stan niewypłacalności oznacza utratę zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Niezaprzeczalnie były przedsiębiorca posiada status konsumenta. Jeśli jest niewypłacalny spełnia dwa podstawowe warunki ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Czy mimo to sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej byłego przedsiębiorcy? Przed zmianą przepisów Prawa upadłościowego ustawa wskazywała kilka przypadków, w których sąd obligatoryjnie lub fakultatywnie oddalał wniosek o ogłoszenie upadłości. Taką przesłanką było niezłożenie w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości, mimo istnienia takiego obowiązku. Oznaczało to, że sąd mógł oddalić wniosek byłego przedsiębiorcy, jeśli nie wypełnił on obowiązku ogłoszenia upadłości jako przedsiębiorca. Wyjątek stanowiła sytuacja, w której choć występowała ta przesłanka, sąd przeprowadzał postępowanie upadłościowe, ponieważ było uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

Obecnie na przedsiębiorcy nadal ciąży obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jako przedsiębiorca w terminie trzydziestu dni, licząc od dnia, w którym wystąpiła podstawa do jej ogłoszenia. Natomiast sąd upadłościowy nie weryfikuje wywiązania się z tego obowiązku podczas rozpatrywania wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Kwestia ta jest brana pod uwagę na końcowym etapie postępowania. Sąd może uznać, że wniosek o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy nie został złożony celowo i podjąć decyzję o nieoddłużaniu upadłego.

Wniosek wierzyciela o ogłoszenie upadłości wobec byłego przedsiębiorcy

Co do zasady wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej. Natomiast w stosunku do byłego przedsiębiorcy wniosek może złożyć także wierzyciel - w terminie roku od dnia wykreślenia działalności z rejestru.

Co ważne, takie uprawnienie przysługuje również wierzycielowi w sytuacji, gdy osoba fizyczna faktycznie prowadziła działalność, ale nie dopełniła obowiązku zgłoszenia jej we właściwym rejestrze, pod warunkiem, że od dnia zaprzestania prowadzenia działalności nie upłynął rok.  

Upadłość konsumencka – umorzenie długów prywatnych oraz wynikających z działalności

Celem postępowania upadłościowego jest oddłużenie. W przypadku byłych przedsiębiorców sytuacja jest o tyle skomplikowana, że zazwyczaj pewna część długów pochodzi z prowadzonej działalności gospodarczej, a część to zobowiązania prywatne.

Postępowanie upadłościowe umożliwia umorzenie długów, bez względu na źródło ich pochodzenia. Przepisy prawa wskazują jednak pewne zobowiązania, które nie podlegają umorzeniu. Są to m.in. zobowiązania o charakterze alimentacyjnym, wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby.

Po zmianie przepisów Prawa upadłościowego sytuacja byłego przedsiębiorcy została zrównana z sytuacją osoby zadłużonej, która nie prowadziła wcześniej działalności gospodarczej. Sąd nie oddali wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, nawet jeśli nie został dopełniony obowiązek ogłoszenia upadłości jako przedsiębiorca.

Artykuł powstał we współpracy z Kancelarią Baran & Pluta sp. z o.o. sp. k.

Artykuł partnera